Rodzaje yerba mate – czyli co lubią i jak to robią prawdziwi yerba loversi?

Yerba mate jest bardzo popularna na południu Brazylii, w Argentynie, Paragwaju i Urugwaju. Metody picia i rodzaje mate zasadniczo różnią się między tymi regionami. Chcecie dowiedzieć się co nieco? Zapraszamy do czytania!

Spis treści:

1. Kilka słów o rodzajach yerba mate – czyli co lubią i jak to robią prawdziwi yerba loversi?
2. Zielone złoto Brazylii
3. Największy producent yerba mate - Argentyna
4. Paragwaj - kolebka yerba mate?
5. Mieszkańcy Urugwaju - najwięksi miłośnicy yerba mate

Kilka słów o rodzajach yerba mate – czyli co lubią i jak to robią prawdziwi yerba loversi?

Choć w każdym „yerbowym” kraju pije się napar z tej samej rośliny - ostrokrzewu paragwajskiego, a z łaciny: Ilex paraguariensis, to wyraźnie czuć różnicę w odmiennych rodzajach yerba mate, pochodzących z różnych krajów. Yerba pochodząca z Brazylii jest zwykle łagodniejsza i bardziej „przyjazna” początkującym mateistom. Z kolei paragwajska yerba mate kojarzy się z silnym pobudzeniem i gorzkim, wędzonym smakiem.

Zielone złoto Brazylii

Brazylia - największe i najludniejsze państwo Ameryki Południowej - to bardzo ciekawy kraj pod względem kultury picia yerba mate. Wyróżnia się wśród innych „yerbowych” krajów już w samym nazewnictwie. Językiem urzędowym Brazylii jest portugalski, z tego względu na yerba mate mówi się tu „erva mate”. W języku portugalskim „erva” oznacza „zioło”. Zielony, pobudzający napój sporządzony z liści ostrokrzewu świetnie wpisuje się w kulturę i tradycję Brazylii. Zieleń, to jedna z dwóch barw narodowych (drugą jest kolor żółty). Zieleń symbolizuje też rozciągające się na terenie Brazylii lasy równikowe Amazonii, w których dziko rośnie ostrokrzew. Brazylia, zaraz po Argentynie, jest jednym z największych producentów yerba mate. Rocznie na plantacjach powstaje ponad 500 tysięcy ton suszu. Co ciekawe, yerbę pije się tylko na południu kraju. Na północy prym w produkcji i popularności wiedzie kawa, a mieszkańcy tej części kraju często nawet nie wiedzą, czym jest yerba. Niemniej jednak, dla „południowców”, zielony, pobudzający napój jest ważną częścią ich tożsamości. Na tyle ważną, że powstało tam kilka rodzajów yerba mate:

• Najbardziej charakterystyczną wśród rodzajów yerby, jest odmiana chimarrão. Jest mocno pylasta, zmielona na bardzo drobny pył i jaskrawo zielona. Zwykle suszona jest gorącym powietrzem i nie jest poddawana leżakowaniu, co ma wpływ na jej charakterystyczną barwę, świeży, przypominający skoszoną trawę aromat i lekko słodkawy smak. Brazylijczycy piją chimarrão w naczynku, zwanym cuia, które charakteryzuje się grubymi ściankami i szerokim kołnierzem. Ze względu na bardzo drobną strukturę, do picia chimarrão mieszkańcy Brazylii wykorzystują też specjalną bombillę o dużym, płaskim i okrągłym filtrze, na którą mówią bomba.
• Yerba mate green, czyli zielona yerba mate. Podobnie, jak chimarrão, suszona jest gorącym powietrzem i nie jest poddawana leżakowaniu, dzięki czemu liście ostrokrzewu zachowują żywo zieloną barwę. Zielona yerba nie jest jednak mielona na drobny proszek - do każdej paczki trafiają grubo cięte, równe kawałki listków, bez pyłu i praktycznie bez gałązek. Pominięcie etapu leżakowania wpływa też na smak yerby, który staje się łagodniejszy, bez wyczuwalnej goryczki. To z kolei sprawia, że zielona yerba mate bardzo dobrze sprawdza się na początek przygody z yerbą, dla początkujących mateistów.
• „Urugwajska” yerba mate to największy fenomen wśród brazylijskich rodzajów yerby. Produkowana jest w Brazylii, ale w całości trafia na rynek urugwajski. Dlaczego tak jest? O tym w dalszej części tekstu!

Największy producent yerba mate - Argentyna

Argentyna jest największym producentem yerba mate, a najpopularniejsze plantacje położone są w północno-wschodniej części kraju - w prowincji Misiones. Argentyńczycy najchętniej piją swój ulubiony napar z małej tykwy. Dodają do niego cukier, skórkę cytryny czy też pomarańczy. Po zalaniu liści wodą natychmiast wypijają mate ze smakiem. Często pod ręką mają termos z ciepłą wodą, by ponownie napełnić tykwę. Yerbę piją w towarzystwie - z przyjaciółmi lub rodziną. Wspólne picie yerby przerodziło się w rytuał, podczas którego uczestnicy spotkania piją yerbę z jednego naczynia, przekazując je z rąk do rąk. Ulubiony rodzaj? To suszona za pomocą ognia i niekiedy dymiona yerba mate, która zawiera łodygi, średnio pocięte liście i pył. Patyczki łagodzą smak, zaś pył wzmacnia intensywność na początku parzenia.

Paragwaj - kolebka yerba mate?

Wiele osób uważa, że yerba mate oryginalnie pochodzi właśnie z Paragwaju. To tu żyje największy odsetek Indian Guarani, którzy jako pierwsi odkryli właściwości ostrokrzewu. Ich tradycja i kultura wciąż są żywe w świadomości współczesnych Paragwajczyków. Język guarani, obok hiszpańskiego, ma status języka urzędowego. Guarani to także nazwa waluty, jakiej używa się w Paragwaju. Wreszcie paragwajski pierwiastek obecny jest w samej nazwie ostrokrzewu. Prawda jest taka, że Indianie Guarani zamieszkiwali dawniej szeroki obszar, który obejmował po trochu każde ze współcześnie znanych nam państw. Można więc powiedzieć, że każdy z czterech krajów jest po trochu ojczyzną yerba mate. Większość Paragwajczyków lubi parzyć mate na zimno - ten sposób przygotowania yerby nazywa się tereré. Do yerby dodają cytrynę, bądź limonkę, następnie lodowatą wodę lub schłodzony sok i tak przygotowany napar wypijają jednym łykiem. Pod ręką mają duży termos, by ponownie napełnić tykwę - zwykle specjalnie wyprofilowaną guampę. Rodzaj mate jest podobny do tej, w jakiej lubują się Argentyńczycy - z listkami, patyczkami i pyłem, ale charakterystyczne cechy smakowe mate argentyńskiej i paragwajskiej są różne. Paragwajska odmiana uchodzi za najmocniejszą wśród wszystkich rodzajów yerba mate.

Mieszkańcy Urugwaju - najwięksi miłośnicy yerba mate

Urugwajczycy mogą poszczycić się największym spożyciem mate na jednego mieszkańca, mimo tego, że ze względu na słabe zaplecze gospodarcze i ekonomiczne, yerba mate praktycznie wcale nie jest tam produkowana. Zdecydowana większość yerba mate, którą spożywają Urugwajczycy pochodzi z Brazylii. Ponad połowa mieszkańców tego kraju preferuje bardzo mocną mate. Używają większych tykw - zwykle tych wykonanych z górnej części tykwy, zwanych porongo - i pozwalają naciągnąć dłużej naparowi przed wypiciem. Jaką mate lubią? Tę z bardzo drobno pociętymi liśćmi, bez patyczków i ze znaczną ilością pyłu. Najpopularniejszą marką w Urugwaju jest Canarias.

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Mate.
2. Dane statystyczne: oec.world, statista.com.