Yerba mate jak narkotyk?

Mówi się, że kawa, obok papierosów czy alkoholu, jest jedną z używek. Mocno pobudza, dodaje energii do pracy, a wielu ludzi wręcz nie wyobraża sobie dnia bez „małej czarnej” tuż po przebudzeniu. Yerba mate ma podobne działanie do kawy – również pobudza, choć w nieco odmienny sposób, a wprawieni mateiści piją ją z nie mniejszą regularnością, co miłośnicy kawy, którzy niemal każdego dnia piją czarny napój. Czy w takim razie yerba mate to używka? Czy pijąc ją poczujemy coś więcej niż pobudzenie? Czy yerba mate uzależnia jak narkotyk?

Spis treści:

1. Czy yerba mate to narkotyk?
2. Yerba mate a działanie psychoaktywne
3. Czy yerba mate uzależnia?
4. Co zrobić, by poczuć yerbę „bardziej”?

Yerba mate to narkotyk?

„Czy mógłbyś przestać zażywać narkotyki publicznie?” – pewien Argentyńczyk mieszkający w Wielkiej Brytanii znalazł taki liścik zostawiony przez jego sąsiadów po tym, jak wyszedł z domu, trzymając w dłoni matero i bombillę. „Teraz nasze dzieci chcą mieć takie samo naczynko ze słomką” – brzmiała dalsza część wiadomości. Uri, bo tak na imię ma ów Argentyńczyk, odpowiedział sąsiadom w nieco żartobliwy sposób na tej samej kartce: „Przepraszam! Dołączcie do naszej imprezy. Mamy torta frita, chipacito i Don Satur (argentyńskie przekąski)”. Cała historia opublikowana została przez Argentyńczyka na jego Twitterze i wywołała falę komentarzy, w których fani yerba mate dzielili się swoimi opowieściami, kiedy to zostali posądzeni o „zażywanie narkotyków”. W końcu yerba mate to takie egzotyczne, tajemnicze ziele, prawda? Ale czy faktycznie yerba to narkotyk?

Yerba mate a działanie psychoaktywne

Już na samym początku postawmy sprawę jasno: yerba mate to nie narkotyk. Działa pobudzająco, a efekt po jej wypiciu rzeczywiście różni się nieco od innych napojów zawierających kofeinę, jak kawa czy herbata, co wynika z zawartości wielu innych, dobroczynnych substancji, jak witaminy, minerały i antyoksydanty. Jednak pijąc yerbę nie poczujesz się, jakbyś był „na haju”. Po wypiciu yerba mate poczujesz pobudzenie, zwiększy się Twoja koncentracja, wyostrzą Ci się zmysły i rozjaśni się Twój umysł. Poczujesz też rozluźnienie, lekką euforię, poprawi się Twój humor. Te odczucia to zasługa zawartej w yerba mate kofeiny, teobrominy i teofiliny, które odpowiadają za stymulację organizmu. Po wypiciu yerby ma się uczucie pewnej „przejrzystości umysłu” – oczyszcza ciało, za sprawą minerałów i antyoksydantów oraz duszę, dzięki chwili skupienia i relaksu. Pobudzenie wynikające z kofeiny dodaje powera, przez co po yerbę często sięgają sportowcy przed treningami. Po jej wypiciu można poczuć charakterystyczne uczucie odświeżenia, co pozwala nieco inaczej spojrzeć na świat.

Jednocześnie yerba mate nie wywołuje halucynacji, nie ma działania psychoaktywnego jak narkotyki. Pijąc ją, nie będziesz widział dźwięków, nie będziesz słyszał, jak przedmioty oddychają, ani nie poczujesz się, jakbyś był w innym wymiarze. To po prostu pobudzający napój, ale przyznać trzeba, że ma w sobie pewną „magię”. Pochodzi z odległego dla nas kontynentu, ma niezwykle ciekawą historię, z którą wiążą się pradawne indiańskie legendy, a tradycyjny sposób jej parzenia i picia wiąże się z pewnym rytuałem, który wymaga wykonywania konkretnych czynności. Dla Indian Guarani yerba mate nie była tylko zwykłym napojem, ale miała ponadwymiarowy aspekt. Rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej wierzyli, że napar pomoże im połączyć się z otaczającą ich naturą i duchami przodków. Pod tym względem jej działanie można porównać do ceremonialnego użycia kakao, guayusy w ayahuasce czy szamańskich rytuałów z czarnym napojem yaupon w Ameryce Północnej. Te napoje same w sobie nie wykazują psychoaktywnego działania, ani ni wywołują halucynacji, ale wierząc w ich magiczną moc i pijąc je, wprowadzając jednocześnie umysł w stan medytacji, można doświadczyć stanu energetycznego połączenia z otoczeniem.

Choć yerba mate zyskuje coraz większą popularność na całym świecie, to wciąż wyróżnia się na tle innych pobudzających napojów – kawy, herbaty czy energetyków, pozostając poza mainstreamem. To wszystko sprawia, że wokół niej powstała pewna otoczka tajemniczości, która często bywa niezrozumiała dla ludzi, którzy nie mieli z nią dotychczas do czynienia. A to, co nieznane, często wydaje nam się podejrzane, może nawet nielegalne.

Czy yerba uzależnia?

Yerba mate, podobnie jak kawa, zawiera kofeinę, a ta z kolei jest środkiem psychoaktywnym i powoduje uzależnienie, chociaż nie tak silne, jak na przykład nikotyna zawarta w papierosach. Do picia kawy można mocno się przyzwyczaić. Silnie i szybko pobudza, więc pijąc ją każdego ranka na rozbudzenie, można wyraźnie odczuć brak energii przy nagłej przerwie od porannego rytuału. Yerba mate działa inaczej. Energia podczas jej picia uwalniana jest stopniowo, a kiedy przestaje działać, nie następuje gwałtowny spadek pobudzenia. Dzięki temu nie odczuwa się dużej zmiany po ustaniu jej działania. Nie pojawia się też charakterystyczny „syndrom odstawienia”, który zauważalny jest podczas przerwy w regularnym piciu kawy czy energetyków. Zatem, czy yerba mate uzależnia podobnie jak kawa? Nie! Oczywiście, sięgając po nią każdego dnia można przyzwyczaić się do samej czynności picia yerby i czuć się dziwnie przerywając codzienny rytuał. Nie jest to jednak kwestia uzależnienia, a wyrobienia w sobie nawyków, które znacznie łatwiej jest zmienić. Choć w tym przypadku zupełnie nie ma takiej potrzeby! 😉

Co zrobić, by poczuć yerbę „bardziej”?

Yerba mate nie uzależnia i nie jest narkotykiem, ale są trzy sposoby, żeby poczuć jej działanie „bardziej”. Po pierwsze, spróbuj zaparzyć ją w tradycyjny sposób – przy użyciu prawdziwego matero z drewna palo santo lub naturalnej tykwy i bombilli, sypiąc susz w co najmniej 1/4 objętości naczynka i używając wody o odpowiedniej temperaturze, czyli 70-80°C. Po drugie, pij z przyjaciółmi, tak jak prawdziwi materos z Argentyny – podając tykwę z rąk do rąk. Po trzecie, pij yerbę słuchając ulubionej muzyki, najlepiej w wygłuszających dźwięki słuchawkach. Zrelaksujesz się i poczujesz, jakbyś był we własnym świecie!

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Yerba mate.
2. C.I. Heck, E.G. De Mejia, Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): A Comprehensive Review on Chemistry, Health Implications, and Technological Considerations, Journal of Food Science, 2007.
3. A. Gawron-Gzella, J. Chanaj-Kaczmarek, J. Cielecka-Piontek, Yerba Mate – A Long but Current History, Nutrients, 2021.
4. Lo increparon en Inglaterra por tomar mate y su respuesta se hizo viral.