Zawartość kofeiny w yerba mate – co pobudza najmocniej?

Za oknem jesienna, ponura aura albo zimowy, mroźny poranek, a co za tym idzie - brak energii i ochoty na wyjście z łóżka. Jak sobie z tym radzić? Skąd wziąć energię? Otóż mamy kilka sprawdzonych sposobów. Można pić yerba mate i tryskać energią przez cały dzień. Można też pobudzać się herbatą, kawą lub spożywać napoje energetyczne. Co je łączy? Kofeina!

Spis treści:

1. Kofeina - czym jest?
2. Co jest w yerba mate? Kofeina, mateina czy teina?
3. Czy w yerba mate jest kofeina? Ile jej jest?
4. Jak działa napar z ostrokrzewu paragwajskiego?
5. Yerba mate a kawa i inne napoje zawierające kofeinę. Który napój wygrywa?
6. W yerba mate kofeina to nie wszystko!

Kofeina - czym jest?

Ludzie od wieków spożywali kofeinę, która ma kilka swoich naturalnych źródeł. Według legendy, dodająca energii herbata odkryta została w około 3000 roku przed naszą erą przez chińskiego cesarza. Ziarna kakaowca wykorzystywali Majowie już 600 lat przed naszą erą. Kawę odkryto w IX wieku naszej ery na terenie dzisiejszej Etiopii. Indianie Guarani wieki temu odkryli pobudzające właściwości ostrokrzewu paragwajskiego i guarany rosnących w Ameryce Południowej. Wtedy jeszcze nikt nie wiedział, że stymulujące działanie, to zasługa zawartej w tych roślinach kofeiny, którą dopiero w 1819 roku niemiecki chemik Friedrich Ferdinand Runge wyizolował z ziaren kawy. Badania nad kofeiną ruszyły pełną parą i niespełna 20 lat później naukowcy odkryli, że ta sama substancja istnieje w herbacie. Pod koniec XIX wieku wykryto ją również w kakao. Kawa i herbata stały się popularne na całym świecie, zdobywając coraz większe uznanie. W każdym dużym, szanującym się mieście powstawały kawiarnie. Można było się w nich spotkać, porozmawiać, poczytać gazetę i wypić gorące, pobudzające napoje.

Jak działa kofeina?

Kofeina to alkaloid o wdzięcznym, sumarycznym wzorze chemicznym C8H10N4O2. Jest substancją psychoaktywną, co oznacza, że ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie mózgu. Stymuluje umysł i cały organizm, dodając energii i niwelując uczucie zmęczenia, poprawia koncentrację, wyostrza zmysły i poprawia nastrój. Ma związek z zakłócaniem działania adenozyny, czyli naturalnie wytwarzanej przez organizm substancji nasennej. Jej działanie szczególnie pożądane jest przez osoby, które potrzebują dużej dawki energii, muszą być skoncentrowane przez dłuższy czas. Prawie każdy pije rano filiżankę kawy czy kubek herbaty, aby rozbudzić się i otrzeźwić umysł. Po napoje z kofeiną sięgają osoby, które pracują w nocy, aby pozbyć się uczucia senności albo pracownicy biurowi czy informatycy, których praca wymaga szczególnie wytężonej koncentracji. Kofeina w wyważonej, rozsądnej ilości, to lekarstwo na spadek energii. Jej przedawkowanie może prowadzić do nieprzyjemnych konsekwencji.

Co jest w yerba mate? Kofeina, mateina czy teina?

Kofeina ma wiele swoich źródeł. Najbardziej popularnym są ziarna kawy, ale znajduje się też w herbacie, kakao, guaranie i w niektórych gatunkach ostrokrzewu. Kofeina jest też w yerba mate. W zależności od źródła pochodzenia, niektórzy nazywają substancję pobudzającą teiną, guaraniną czy mateiną. Prawda jest taka, że wszystkie te substancje to jedna i ta sama kofeina, a jej działanie różni się nieco ze względu na inne substancje występujące w roślinach wspólnie z kofeiną. A gdzie jest jej najwięcej?

Czy w yerba mate jest kofeina? Ile jej jest?

Kofeinę najczęściej spożywa się w pobudzających naparach lub napojach. Natężenie kofeiny zależy od rodzaju i ilości zalanej kawy, herbaty czy suszu yerba mate. Ilość kofeiny jest też zależna od czasu parzenia, niekiedy temperatury wody czy stosunku wody do produktu, a więc od stopnia rozcieńczenia głównej substancji. W uśrednionym rozrachunku wygląda to interesująco, a przykłady poniżej:

Ilość kofeiny w miligramach na litr:

• espresso to około 1691–2254 mg kofeiny na litr
• kawa z ekspresu przelewowego zawiera 550-850 mg
• kawa parzona to 386–652 mg kofeiny na litr
• napoje energetyczne zawierają 320 mg
• herbata - 100-450 mg na litr
• napoje gazowane to 96-185 mg kofeiny na litr

Porównując, w yerba mate zawartość kofeiny wynosi około 358 mg na litr, czyli mniej niż parzona kawa, a odrobinę więcej od średniej napojów energetycznych.

Yerba mate a kofeina. Jak działa napar z ostrokrzewu paragwajskiego?

Jak już zauważyliśmy, w yerba mate jest mniej kofeiny niż w kawie, a mimo to pobudza lepiej i dłużej. Skąd więc tak mocne, długotrwałe działanie yerba mate, przez wielu oceniane wyżej niż pobudzenie kawą? Nawiązując do znanego powiedzenia, można stwierdzić, że nie samą kofeiną człowiek „nie śpi”. W yerba mate zawartych jest wiele substancji, innych niż w kawie, które sprawiają, że kofeina (lub mateina, w zależności od podejścia) działa w nieco inny, lepszy i efektywniejszy sposób. W yerba mate oprócz kofeiny znajdują się: antyoksydanty, ryboflawina, kwas pantotenowy, chrom, potas, witaminy z grupy B, cynk i witamina C. Ilość kofeiny w yerba mate schodzi na dalszy plan. Na pierwsze miejsce wysuwa się jej otoczenie i odpowiednie wyważenie składników. Oprócz kofeiny, w naparze z ostrokrzewu paragwajskiego występują też inne ksantyny - teofilina i teobromina. Podobnie jak kofeina, należą do grupy alkaloidów, czyli zasadowych związków organicznych zawierających azot. Łączy je również fakt, iż obie substancje wykazują właściwości energetyczne. Co prawda ksantyny nie pobudzają tak mocno, jak kofeina. Trudno jednak odmówić im wpływu na stymulację organizmu. Działają relaksująco - poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych, obniżają ciśnienie krwi. Niektórzy plantatorzy yerba mate chętnie podkreślają obecność ksantyn w swoich produktach. Robi tak na przykład słynne argentyńskie przedsiębiorstwo Las Marías przy swej flagowej Taragui Energia. Jak informuje na swojej stronie internetowej, ostrokrzew, z którego ją wytwarzają jest zbierany latem, w szczytowym momencie rozwoju rośliny. Wtedy też zawiera szczególnie dużo ksantyn, nawet o 30 % więcej niż gdy zbierana jest podczas innych pór roku.

Yerba mate a kawa i inne napoje zawierające kofeinę. Który napój wygrywa?

Yerba mate działa dłużej, a jej działanie jest stabilniejsze i bardziej wyważone, w porównaniu do kawy. Podczas, gdy po około 4 godzinach od wypicia kawy następuje nagłe „zejście” i gwałtowny spadek energii, pobudzające działanie yerba mate ustępuje łagodnie i stopniowo, a organizm nie odczuwa przy tym takiego szoku. Co więcej, kawa wypłukuje magnez i substancje odżywcze. Herbata jest zdrowsza od kawy, jednak ma ograniczone, słabsze działanie - nie jest wystarczającym źródłem kofeiny dla osób, które potrzebują porządnej dawki energii. Popularne napoje gazowane, choć zawierają kofeinę, to pobudzają nieznacznie, w dodatku zawierają wiele substancji słodzących. Nawet w wersji light, w ich składzie wciąż znajduje się cała tablica Mendelejewa. Coraz popularniejsze napoje energetyczne przy długotrwałym i nierozważnym spożywaniu mocno obciążają organizm i są po prostu zagrożeniem dla zdrowia konsumenta. Podczas gdy każdy z tych napojów ma swoje wady, w yerba mate widzimy właściwie wyłącznie same zalety. Działa dobroczynnie na cały organizm. Nie tylko pobudza, ale też poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego, poprawia proces przemiany materii, usuwa z organizmu szkodliwe substancje, a niektórzy nawet przypisują jej wpływ na proces odchudzania.

W yerba mate kofeina to nie wszystko!

Poszukujesz efektywnego i naturalnego napoju, który da Ci energię na cały dzień? Spróbuj yerba mate! Może na początku wyda się trochę gorzka, zbyt intensywna, ale szybko przywykniesz do jej smaku. Gwarantujemy, że nie pożałujesz. Dawka kofeiny, jaka jest zawarta w yerba mate, jest wystarczająca i nieprzesadzona. W dodatku, wraz z nią, dostarczysz swojemu organizmowi to, co jest mu potrzebne - moc witamin i minerałów. Bez powolnego zatruwania organizmu słodzikami, konserwantami i innymi sztucznymi substancjami. Kolejny raz okazuje się, że najlepszym wyborem jest to, co naturalne. A naturalna yerba mate to złoty środek kofeinowego pobudzenia.

Źródła informacji:

1. Wikipedia: Kofeina, Caffeine, Yerba mate.
2. C.I. Heck, E.G. de Mejia, Yerba Mate Tea (Ilex paraguariensis): a comprehensive review on chemistry, health implications, and technological considerations, w: J Food Sci, 2007, listopad 72 (9). Dostęp
3. R. Włosiak, M. Rudny, E. Skrobek, E. Worobiej, B. Drużyńska, Charakterystyka aromatu i właściwości przeciwutleniających wybranych naparów, używek i ziół, w: Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2007, 3 (52), s. 109-118. Dostęp
4. taragui.com